Rok 1776. Pierwszy rozbiór Polski obudził zapał do walki wśród obrońców ojczyzny na terenie zaboru rosyjskiego. Przewodzi im młody hrabia Bolesław Worowski, gromadząc buntowników pod swoim dachem. Gdy zostaje ranny w bitwie, schronienia udziela mu mieszkający w sąsiednim domu ekscentryczny wynalazca, baron Kempelen. Znając umiejętności rannego konstruuje maszynę do gry w szachy, mechaniczną lalkę o wyglądzie Turka, wewnątrz której ukrywa się Worowski. Baron prezentuje wynalazek na dworze Stanisława Augusta Poniatowskiego, gdzie zwraca uwagę rosyjskiego oficera. Kolejny pojedynek szachowy ma się odbyć w Pałacu Zimowym w Petersburgu pomiędzy Turkiem i samą carycą Katarzyną Wielką. Od tej rozgrywki zależeć może niepodległość Polski.

Elektryzujące widowisko historyczne z elementami filmu przygodowego spod znaku płaszcza i szpady, które okazało się najgłośniejszym polonicum filmowym lat dwudziestych. Wiadomości na temat powstania tej patriotycznej baśni szybko podchwyciły polskie periodyki. Sensację wzbudzał również fakt, że część scen plenerowych nakręcono w Polsce, gdzie po polach pod Ostrołęką na potrzeby filmu szarżowała polska kawaleria. Ekipa filmowa otrzymała również wsparcie ze strony polskich władz, sam marszałek Józef Piłsudski przyjął ich z honorami. Stworzona specjalnie do filmu oryginalna partytura muzyczna Henriego Rabauda została ułożona z polskich melodii.

Literackim pierwowzorem filmu była powieść autorstwa Henry?ego Dupuy-Mazuela oparta na prawdziwej historii automatu, który wprawił w zdumienie najlepsze umysły Europy i Ameryki – w tym Benjamina Franklina, Edgara Allana Poe i Napoleona. Do 1982 roku uważano film za zaginiony, udało się go odtworzyć dzięki zapisowi nutowemu muzyki do filmu, z trzech odkrytych, niekompletnych kopii. Premiera zrekonstruowanej wersji filmu odbyła się w 1990 roku podczas Londyńskiego Festiwalu Filmowego. Cztery lata później zaprezentowano dzieło Bernarda w Warszawie podczas pokazu w Teatrze Wielkim. Uczestnicy 19. Festiwalu Filmu Niemego zobaczą film w wersji odrestaurowanej cyfrowo przez Photoplay Productions.