Zestaw awangardowych filmów w reżyserii Mai Deren – urodzonej w Kijowie pionierki amerykańskiego kina eksperymentalnego, legendarnej postaci wśród niezależnych filmowców lat 40. i 50. Pełne symboli, oniryczne krótkie metraże, utrzymane w surrealistycznej konwencji, są wyrazem fascynacji autorki tańcem, choreografią, rytuałami i snem.

Sieci Popołudnia (Meshes Of The Afternoon) [1943], 14′

Jedno z najbardziej wpływowych dzieł amerykańskiego kina eksperymentalnego. Centralna postać w filmie (grana przez reżyserkę Mayę Deren) pogrążona jest w stanie przypominającym sen, a wizje jej nieświadomego umysłu wlewają się w rzeczywistość. Kobieta ściga zagadkową postać, której nie jest w stanie dogonić. W filmie wielokrotnie pojawiają się przedmioty takie jak klucz czy nóż, co otwiera go na szereg psychoanalitycznych interpretacji. Zrealizowany przez Mayę Deren wraz z mężem, operatorem Alexandrem Hammidem, film zapoczątkował niezależny awangardowy ruch filmowy w Stanach Zjednoczonych i stanowił bezpośrednią inspirację dla wczesnych prac Kennetha Angera i Stana Brakhage’a. Sieci popołudnia zostały nakręcone jako film niemy, dopiero w 1959 roku Deren zleciła kompozytorowi Teiji Ito nagranie ścieżki dźwiękowej.

Na lądzie (At Land) [1944], 14′

Kobieta (Maya Deren) zostaje wyrzucona przez morze na brzeg. Przygląda się otaczającemu ją światu ze zdziwieniem i zaciekawieniem, co podkreślają wyraziste zbliżenia jej twarzy. Motywem powtarzającym się w filmie jest poszukiwanie szachowego pionka, który wydaje się symbolem zagubionej tożsamości. Oniryczne nieme dzieło podporządkowane jest logice snu. Czas zdaje się płynąć do tyłu, a wszystko wydaje się mieć symboliczne znaczenie. Za fantastyczne zdjęcia odpowiadają Alexander Hammid i Hella Heyman.

Studium choreograficzne przed kamerą (A Study In Choreography For Camera) [1945], 3′

W tym krótkim filmie Maya Deren realizuje swoją wizję uwolnienia ludzkiego ciała od ograniczeń przestrzeni teatralnej i rzeczywistej. Tancerz (Talley Beatty) bez wysiłku przekracza granice i porusza się pomiędzy różnymi lokacjami, a jego ruchy dopasowane są do montażu filmu.

Maya Deren o filmie: W moim zamierzeniu ten film stanowi próbkę filmu-tańca – tańca tak mocno związanego z kamerą, że nie może być on wykonywany nigdzie indziej. […] Mam szczerą nadzieję, że film-taniec będzie się szybko rozwijał i rozpocznie się nowa era współpracy pomiędzy tancerzami i filmowcami. Taka, w której połączą swoje twórcze energie i talenty w celu uzyskania zintegrowanego wyrazu artystycznego.

Rytuał w przetworzonym czasie (Ritual In Transfigured Time) [1946], 14′

Maya Deren w swoim filmie testuje możliwość wykorzystania tańca jako sposobu ukazania norm społecznych i przemian. Zawierający wiele spowolnionych sekwencji i stopklatek krótki metraż wydaje się kontynuować atmosferę niepokoju znaną z wcześniejszych dzieł reżyserki. Główna bohaterka (w tej roli urodzona na Karaibach amerykańska tancerka Rita Christiani) błądzi po zatłoczonym przyjęciu koktajlowym, gdzie wszyscy się znają (wśród gości jest m.in. pisarka Anais Nin). Ich rytualne powitania stają się coraz bardziej taneczne i w finale przyjmują formę efektownej sekwencji baletowej z udziałem kobiety i mężczyzny z przyjęcia (Frank Westbrook).

Medytacja nad przemocą (Meditations On Violence) [1948], 10′

Krótki metraż, który powstał po powrocie reżyserki z Haiti . Film jest wynikiem współpracy Mai Deren z mistrzem sztuk walki Chao-Li Chim. Stara się on przedstawić na ekranie ideały Wu Tang, filozofii ciągłego ruchu. Długa sekwencja niemal baletowej potyczki z własnym cieniem zostaje przerwana przez skokowe cięcia mieczem.

Prawdziwe oko nocy (The Very Eye Of Night) [1959], 15′

Ostatni film ukończony przez Mayę Deren powstał we współpracy ze szkołą baletową Metropolitan Opera. Prawdziwe oko nocy, choć zrealizowane kilka lat wcześniej, zostało zaprezentowane dopiero w 1959 roku, po dodaniu muzyki autorstwa Teiji Ito. Cały film, płynnie filmowany kamerą z ręki przez samą Deren, jest wyświetlany tak, jak został sfotografowany – w negatywie.

Przed seansem, o godz. 18.30 (8 grudnia) w lobby przed salą widowiskową Muzeum Manggha odbędzie się promocja książki Małgorzaty Radkiewicz, Refleksje zza kamery. Reżyserki o kinie i formie filmowej. Wstęp wolny!